Co to jest TMR i jak prawidłowo przygotować dawkę pokarmową dla bydła? W tym artykule przedstawiamy zasady stosowania TMR (Total Mixed Ration), omawiamy najważniejsze komponenty oraz praktyczne metody przygotowania racji żywieniowej dla krów mlecznych i mięsnych.
Czym jest TMR?
System TMR polega na przygotowaniu jednorodnej paszy zawierającej wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiednich proporcjach. Dzięki temu każda porcja spożywana przez zwierzę dostarcza równocześnie włókna, białka, energii, witamin i mikroelementów. Kluczowym celem jest uzyskanie symbiozy pomiędzy składnikami, co minimalizuje ryzyko selektywnego pobierania przez krowy tylko wybranych frakcji i zapobiega zaburzeniom metabolicznym.
Stosowanie TMR wpływa korzystnie na:
- stabilizację pH żwacza,
- wzrost wydajności mlecznej,
- poprawę stanu zdrowia stad,
- optymalizację wskaźnika przemiany paszy.
Kluczowe komponenty dawki TMR
Dawka TMR składa się z kilku podstawowych grup surowców:
- Skrobia i węglowodany szybko dostępne – kiszonki z kukurydzy, jęczmienia; zapewniają energię potrzebną do fermentacji żwacza.
- Włókno strukturalne – siano, słoma, kiszonka z traw; wpływ na prawidłową motorykę przewodu pokarmowego i profilaminę.
- Białka – śruta sojowa, rzepakowa, śruta grochowa; dostarczają aminokwasów niezbędnych do syntezy mleka.
- Minerały i witaminy – premiksy, ekologiczne dodatki paszowe; uzupełniają niedobory i wspierają bilans mineralny.
Odpowiednia proporcja tych składników decyduje o skuteczności TMR. Zbyt duża zawartość skrobi może prowadzić do zakwaszenia żwacza, natomiast nadmiar włókna obniża wartość energetyczną dawki.
Praktyczne przygotowanie i dobór składników
Analiza składników
Aby precyzyjnie przygotować TMR, konieczne jest wykonanie analizy chemicznej surowców. Określenie zawartości suchej masy, białka, włókna, skrobi i popiołu pozwala na właściwe zestawienie receptury.
Przygotowanie receptury
- Oblicz zapotrzebowanie na energię i białko w zależności od kategorii krów (laktacja, zasuszenie, jałówki).
- Ustal udział kiszonek i pasz treściwych tak, aby zachować stosunek DMI (Dry Matter Intake) do suchej masy na poziomie optymalnym.
- Dodaj premiksy z witaminami i minerałami w dawkach rekomendowanych przez producenta.
Mieszanie składników
Proces mieszania powinien odbywać się w mieszalnikach taśmowych lub wolumetrycznych. Ważne jest osiągnięcie jednorodnej struktury, aby każda porcja miała precyzyjne proporcje składników. Zaleca się czas mieszania min. 3–5 minut, zależnie od wydajności urządzenia.
Znaczenie technologii mieszania i przechowywania
W nowoczesnych gospodarstwach rolno-hodowlanych wykorzystuje się technologia automatycznego dozowania składników i załadunku paszy do wozów paszowych. Dzięki temu minimalizuje się błędy w recepturach i oszczędza czas pracy. Kluczowe zagadnienia to:
- Regularne kalibracje wag i czujników.
- Czystość mieszalnika – resztki poprzednich dawek mogą zaburzyć skład.
- Odpowiednie warunki przechowywania kiszonek – kontrola wilgotności i temperatury zapobiega rozwojowi pleśni.
Przechowywanie komponentów w silosach oraz użycie systemów monitorowania wilgotności i temperatury gwarantuje optymalne warunki dla trwałości i jakości surowca.
Optymalizacja wartości odżywczych i wydajność mleczna
Głównym celem stosowania TMR jest osiągnięcie jak najwyższej wydajności mlecznej przy utrzymaniu zdrowia zwierząt. Aby to uzyskać, warto wykorzystać:
- Dodatki paszowe stymulujące fermentację żwacza – drożdże, enzymy.
- Substancje buforujące – węglan wapnia, węglan sodu.
- Naturalne ekstrakty i oleje roślinne – poprawiają wykorzystanie energii i wspierają układ odpornościowy.
Ponadto regularne monitorowanie produkcji mleka, składu tłuszczu i białka oraz obserwacja zachowania stad pozwalają na bieżąco korygować receptury. Dzięki temu możliwe jest osiągnięcie optymalnych wskaźników konwersji paszy oraz stabilizacji stanu metabolicznego krów.
